Τρίτη 15 Ιανουαρίου 2013

ΟΙ ΚΥΣΤΕΙΣ ΤΩΝ ΓΝΑΘΩΝ


                                                              ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΥΣΤΗ
         Κύστη είναι ένας σάκος (κοιλότητα) που καλύπτεται από επιθήλιο και περιέχει υγρό. Μέσα στη γνάθο μπορεί να δημιουργηθεί από τη νέκρωση ενός δοντιού (ακροριζική κύστη). Αν παραμείνει χωρίς θεραπεία διαβρώνει το οστούν, αυξάνεται σε μέγεθος και επεκτείνεται σε παρακείμενες περιοχές. Στην άνω γνάθο μπορεί να επεκταθεί μέσα στο ιγμόρειο ή μέσα στη μύτη. Αν επιμολυνθεί, το αποτέλεσμα θα είναι ένα εκτεταμένο απόστημα.


         Εικόνα 1. Κύστη άνω γνάθου

        Μια κύστη δεν οφείλεται μόνο στη νέκρωση ενός δοντιού. Μια άλλη κατηγορία είναι οι  οδοντοφόρες κύστεις, οι οποίες παρατηρούνται γύρω από έγκλειστα δόντια και δημιουργούνται από το επιθήλιο που καλύπτει το δόντι. Παρατηρούνται συχνότερα στους φρονιμίτες της κάτω γνάθου. Αν παραμείνουν χωρίς θεραπεία αυξάνονται σε μέγεθος και μπορεί να προκληθεί παθολογικό κάταγμα (είναι δυνατόν δηλαδή κατά τη μάσηση να «σπάσει το σαγόνι»).

Εικόνα 2. Εκτεταμένη οδοντοφόρος κύστη κάτω γνάθου που οφείλεται στον έγκλειστο φρονιμίτη


ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία είναι τις περισσότερες φορές χειρουργική, δηλαδή γίνεται αφαίρεση (εκπυρήνηση) της κύστεως και εξαγωγή ή ενδοδοντική θεραπεία του υπευθύνου δοντιού. Πιο συγκεκριμένα, η κύστη που οφείλεται σ’ ένα δόντι (ακρορριζική) αντιμετωπίζεται, εφόσον είναι πολύ μικρή, με την ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) του υπευθύνου δοντιού. Παλαιότερα ένα δόντι που δεν ανταποκρινόταν στην ενδοδοντική θεραπεία ήταν  «καταδικασμένο» να εξαχθεί. Δεν ήταν σπάνιο το φαινόμενο πολλοί νέοι άνθρωποι να μην έχουν δόντια  και να «φορούν» οδοντοστοιχία. Η Γναθοπροσωπική Χειρουργική, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, έδωσε τη λύση με την ακροριζεκτομή. Με την ακροριζεκτομή, μία μικρή σχετικά, ενδοστοματική επέμβαση μπορούν να σωθούν τα περισσότερα δόντια. Η θεραπεία των οδοντοφόρων κύστεων είναι πάντα χειρουργική και συνίσταται στην εκπυρήνηση της κύστεως με τη συναφαίρεση του υπευθύνου εγκλείστου δοντιού.
Τι είναι η ακροριζεκτομή;
Είναι η αφαίρεση του ακροριζίου (του άκρου της ρίζας  του δοντιού). Γίνεται από το Γναθοπροσωπικό Χειρουργό, συνήθως με τοπική αναισθησία και είναι εντελώς ανώδυνη. Προηγείται η ενδοδοντική θεραπεία του ή των υπευθύνων δοντιών από τον Οδοντίατρο και ακολουθεί η επέμβαση από το Γναθοπροσωπικό Χειρουργό, ο οποίος εκτός από την ακροριζεκτομή, αφαιρεί και την κύστη ή καθαρίζει το οστούν από το απόστημα.

Εικόνα 3. α. Κύστεις τριών δοντιών (οι σημειωμένοι 3 μαύροι κύκλοι).  β. Έχει γίνει ενδοδοντική θεραπεία (απονεύρωση) στα δόντια και ακροριζεκτομή. γ. Ένα χρόνο μετά, έχει γίνει πλήρης οστική ανάπλαση (έχουν φύγει οι 3 μαύροι κύκλοι που υπάρχουν στην πρώτη ακτινογραφία).

Η επέμβαση αυτή μπορεί να βοηθήσει τα περισσότερα δόντια. Δεν μπορεί να σωθεί το δόντι, εφ’ όσον όλη η ρίζα του είναι μέσα στην κύστη, διότι τότε μαζί με την αφαίρεση της κύστης θα έπρεπε ν’αφαιρεθεί και η ρίζα του δοντιού! Αξίζει όμως ν’ αναφερθεί μία σπάνια περίπτωση σ’ ένα νέο άτομο, όπου αφαιρέθηκε μία μεγάλη κύστη και έγινε ακροριζεκτομή σε 8 δόντια !
Η επέμβαση, όπως αναφέρθηκε, είναι εντελώς ανώδυνη και οι μετεγχειρητικές επιπλοκές, διάρκειας μίας εβδομάδας, περιλαμβάνουν ένα ελαφρό οίδημα και πόνο που αντιμετωπίζονται με φάρμακα
 Σήμερα με τις δυνατότητες που προσφέρει η Γναθοχειρουργική, είναι κρίμα να χάνονται δόντια, ειδικά τα πρόσθια. Το αισθητικό και λειτουργικό πρόβλημα που προκύπτει μετά από την εξαγωγή τους αποτελεί μια πραγματική αναπηρία για τον ασθενή. Αντίθετα η «ταλαιπωρία» της επέμβασης είναι ελάχιστη και θεωρείται ασήμαντη έναντι στο αναμενόμενο όφελος.

ΣΤΑΥΡΟΣ Δ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ